Site İçeriği
TİK BOZUKLUKLARI
Tikler birden ortaya çıkan, hızlı, yineleyici, düzensiz motor hareketler veya sesler olarak tanımlanmaktadır.
Basit motor tikler; ani, kısa süreli (<1 saniye), tekli kas grubunu etkileyen tiklerdir (örn: göz kırpma, yüz buruşturma, kafa atımları, omuz silkme). Basit vokal/fonik tikler hızlı, anlamsız sesler şeklindedir (örn: burun çekme, geniz temizleme, hırıldama, ince sesli ani çığlıklar). Karmaşık motor tikler; ani, amacı varmış gibi görünen, stereotipik, daha uzun süreli, koordine kas hareketleridir. Bunlar: başkalarının hareketlerini taklit (ekopraksi), kendi hareketlerini taklit (palipraksi), uygunsuz ve ayıp kabul edilebilecek el ve dil hareketi tekrarları (kopropraksi), uzun süren, bükme, çevirme, döndürme hareketleri veya postürler şeklinde (distonik) gözlenebilir. Karmaşık vokal/fonik tikler başkalarının kelime veya deyişlerini tekrarlama (ekolali), kendi kelime veya deyişlerini tekrar etme (palilali), toplumsal olarak uygunsuz hece, kelime veya deyişleri tekrarlama (koprolali) tarzında olabilir.
Tikler çok çeşitli kas gruplarını etkilediğinden ve tikler istemli herhangi bir harekete benzeyebileceğinden birçok başka hastalıkla da karışabilir.
DSM 5'te Tik Bozuklukları ana başlığı altında Tourette Bozukluğu, Süreğen Motor ya da Vokal Tik Bozukluğu ve Geçici Tik Bozukluğu bulunmaktadır. Tourette Bozukluğu; hastalık sırasında kimi zaman hem çoğul motor, hem de bir ya da birden fazla vokal tikin eş zamanlı ortaya çıkmasalar da varlığı görülür.
Motor tikler genellikle 3 ve 8 yaş arası genelde göz kırpma gibi basit yüz tikleriyle ortaya çıkarlar. Geniz temizleme gibi basit vokal tikler de neredeyse bu kadar erken görülebilse de genellikle motor tikleri birkaç yıl sonra izlerler. Komplike olmayan durumlarda genel olarak tikler ikinci dekadın başlarında zirve noktasına ulaşıp ergenlikle birlikte azalma gösterirler.
Tedavisinde davranışsal yaklaşımlar ve ilaç kullanılır.